بررسی نقش و جایگاه مردم در حکومت اسلامی در دیدگاه سیاسی امام خمینی(س) و شهید محمد باقر صدر

یکی از مهم ترین شاخصههای سیاست مدرن، عمومی شدن سیاست ومشارکت هرچه بیشتر افراد در امور مربوط به اداره کلی جامعه وکشور است . از این ویژگی در ادبیات سیاسی به مردمسالاری یا همان دموکراسی یاد میکنند. این پدیده اگرچه در اشکال سنتی آن در جوامع اسلامی نیز قابل بررسی ومشاهده بوده؛اما در شکل مدرن آن پدیده وارداتی است. ازهمین رو با آشنایی اندک اندک اندیشمندان معاصر دنیای اسلام با این پدیده و وجوه متعدد آن شاهد نظریه پردازی در ابعاد مختلف آن بودهایم. یکی از شاخصههای مهم اندیشه ورزی در اندیشه سیاسی مدرن اسلامی، فقه سیاسی است و دراین حیطه اندیشمندان شیعی اندیشه های جدیدی داشته اند. دوتن از اندیشمندان با اهمیت فقه سیاسی شیعه حضرت امام خمینی(س) و شهیدمحمدباقرصدر هستند. مردمسالاری مستقردر نظام جمهوری اسلامی محصول اندیشه ورزی ودیدگاههای این دوتن در حوزه سیاست به معنای مدرن آن است؛ اما یکی ازپرسشهای اساسی که دراین حوزه مطرح است این است که مردم چگونه میتوانند درحکومت اسلامی نقش خود را آن گونه که از الزامات این نظریه یعنی مردمسالاری برمی آید،ایفا کنند. این پرسش برای جامعهی کنونی ما نیز همواره مطرح بوده است. آنچه در این پژوهش قصد بررسی آن را داریم تعیین نوع، ماهیت، جهت گیری وگسترهی نقش آفرینی مردم ازدیدگاه این دو اندیشمند معاصر دنیای اسلام است. بنابر این تحقیق امام خمینی(س) در چارچوب الگوی ولایت عامه فقها (جمهوری اسلامی) و شهید محمدباقر صدر در قالب حکومت شورایی ( الگوی ولایت حسبیه) قابل مطالعه هستند.